Cây Xạ Đen là một loại cây thân gỗ và dây leo, có ở nhiều khu vực rừng núi như Ninh Bình, Thanh Hóa, Hòa Bình,… Với chiều dài từ 3 – 10m, cây xạ đen khi còn non không có lông và có màu xám nhạt, còn khi trưởng thành cây có nhiều lông và màu xanh nâu.
Lá của cây xạ đen có hình bầu dục, nhọn ở đầu, mọc so le, chiều dài khoảng 7 – 12cm, chiều rộng 3 – 5cm, có răng cưa ngắn ở mép. Cuống lá chỉ khoảng 5 – 7mm.
Hoa của cây xạ đen màu trắng, có 5 cánh, thường mọc từng chùm ở ngọn lá hoặc nách. Mỗi chùm hoa dài 5 – 10cm, cuống hoa 2 – 4mm.
Quả của cây xạ đen dài khoảng 1cm, hình như quả trứng, thường có màu xanh. Khi chín, quả thường chuyển sang màu vàng và tách thành 3 mảnh. Cây xạ đen thường ra hoa vào tháng 3 – 5 và đậu quả khoảng từ tháng 8 – 12.
Cây Xạ Đen – Phân Biệt Các Loại
Để phân biệt các loại cây xạ đen, ta có thể dựa vào những đặc điểm hình thái của cây:
-
Cây xạ đen: Cây có nhựa đen trong thân, nhưng ít. Khi phơi khô, thân có mùi thơm, lá hơi có mùi thuốc và không bị vỡ vụn khi được phơi đủ nắng.
-
Cây xạ trắng: Hình thái bên ngoài gần giống cây xạ đen nhưng lá có màu xanh nhạt hơn và không có răng cưa ở mép. Thân cây xạ trắng không có nhựa đen như cây xạ đen. Đặc biệt, khi phơi khô, cả thân cây lẫn lá không thơm.
-
Cây xạ đỏ: Loại cây này cùng họ với cây xạ đen. Từ gốc đến ngọn của cây có màu đỏ. Lá cây xạ đỏ cũng không có răng cưa. Khi vò nát lá xạ đỏ, ta sẽ ngửi thấy mùi thơm. Hoa xạ đỏ hình thù gần giống hoa xạ đen, nhưng có màu đỏ.
-
Cây xạ vàng: Thân cây xạ vàng to hơn so với cây xạ đen. Lá cây không có răng cưa và tương đối mỏng. Lá và thân của cây xạ vàng đều không có mùi thơm.
Vậy có thể nói rằng, cây xạ đen là một loại duy nhất và chỉ cây xạ đen mới có công dụng hỗ trợ điều trị bệnh gan nhiễm mỡ, huyết áp cao, ung thư,…
Công Dụng Tuyệt Vời Của Cây Xạ Đen
Cây Xạ Đen được biết đến như là cây chữa ung thư, bởi thành phần hóa học chứa chất ức chế tế bào ung thư, đặc biệt là ung thư phổi và gan. Trong cây xạ đen, chúng ta có polyphenol, sesquiterpene, triterpene, tanin, quinone, axit amin, flavonoid,…
Nhờ những thành phần này, cây xạ đen có nhiều tác dụng chữa bệnh:
-
Ngăn ngừa khối u: polyphenol, quinone và flavonoid có trong cây xạ đen giúp ức chế sự phát triển của tế bào ung thư, hóa lỏng để tiêu hủy, ngăn không cho khối u hình thành hoặc lan toả.
-
Chống oxy hóa: Cây xạ đen chứa các chất hóa học chống lại gốc tự do và làm giảm tác hại của chúng đối với tế bào.
-
Chống nhiễm khuẩn: Hợp chất saponin triterpenoid trong cây xạ đen có thể bảo vệ cơ thể khỏi sự xâm nhập của vi khuẩn.
Theo Đông y, xạ đen là dược liệu có tính hàn, vị đắng và hơi chát, có công dụng:
-
Điều trị viêm – xơ gan, vàng da do gan nhiễm mỡ.
-
Tiêu viêm, giải độc, tiêu trừ mụn nhọt.
-
Hoạt huyết, điều hòa huyết áp.
-
An thần, giải tỏa căng thẳng, tăng đề kháng.
-
Điều trị khối u.
-
Chữa đau cột sống và xương khớp.
Bài Thuốc Sử Dụng Dược Liệu Cây Xạ Đen
-
Thanh nhiệt, thông kinh, lợi tiểu:
- Thành phần: 12g kim ngân hoa, 15g xạ đen.
- Cách làm: Dược liệu phơi khô, sao vàng rồi hãm như hãm trà để lấy nước uống hết trong ngày.
-
Tăng đề kháng, giảm căng thẳng:
- Thành phần: 15g mỗi vị: nấm linh chi, xạ đen, giảo cổ lam.
- Cách làm: Sắc dược liệu lấy nước uống trong ngày.
-
Hỗ trợ điều trị bệnh về gan:
- Thành phần: 10g mật nhân, 30g cà gai leo, 50g thân và lá xạ đen, 2 lít nước.
- Cách làm: Rửa sạch dược liệu, đun cùng 2 lít nước đến khi còn khoảng 500ml, rồi chắt nước để uống trong ngày.
-
Giải độc gan, ngừa ung thư, hỗ trợ tiêu hóa:
- Thành phần: 100g xạ vàng, 100g xạ đen, 30g cây B1, 20g kê huyết đằng, 1.5 lít nước.
- Cách làm: Rửa sạch dược liệu, sắc lấy nước uống.
-
Cầm máu, chữa mụn nhọt:
- Dược liệu: 3 – 5 lá xạ đen tươi.
- Cách làm: Rửa sạch lá xạ đen tươi, giã nát và đắp lên vết thương, sau đó băng lại bằng gạc y tế.
-
Hỗ trợ điều trị bệnh ung thư phổi, ung thư gan:
- Dược liệu: 50g mỗi vị: hoàn ngọc, xạ đen; 20g bạch hoa xà; 10g bán chi liên.
- Cách làm: Sắc toàn bộ dược liệu lấy nước uống sau bữa ăn 20 phút, mỗi ngày 2 lần.
Lưu Ý Khi Sử Dụng Cây Xạ Đen
Để sử dụng dược liệu xạ đen đúng cách và đạt hiệu quả tốt nhất, hãy lưu ý:
-
Chỉ dùng đúng liều lượng được khuyến cáo để tránh tình trạng lạm dụng gây hoa mắt, chóng mặt, hạ huyết áp.
-
Nước hoặc trà từ cây xạ đen cần pha với lượng vừa đủ và chỉ dùng trong ngày. Nếu để qua đêm, có thể gây đi ngoài, đau bụng, đầy bụng.
-
Có thể buồn ngủ khi dùng xạ đen vì cây này có tác dụng an thần.
-
Không dùng xạ đen cho người bị bệnh thận để tránh suy thận.
-
Không dùng xạ đen cho trẻ dưới 5 tuổi, người đang cho con bú hoặc thai phụ.
-
Không dùng đồ ăn lên men, đồ uống có cồn, rau muống, măng chua, đậu xanh, cà pháo,… khi dùng xạ đen vì có thể giảm hiệu quả điều trị.
-
Nếu đang điều trị bằng thuốc Tây, nên dùng xạ đen cách thuốc Tây ít nhất 30 phút để tránh tương tác thuốc.
Hy vọng thông tin trên đã giúp bạn trả lời được câu hỏi về cây xạ đen có mấy loại và biết được công dụng tuyệt vời của dược liệu này. Để mua cây xạ đen chất lượng, bạn hãy tìm đến tieucanhdep, nơi đảm bảo nguồn gốc và chất lượng dược liệu. Đừng quên tham khảo ý kiến của thầy thuốc có chuyên môn trước khi sử dụng cây xạ đen để chữa bệnh.
