Thế giới đã có ca tử vong do ăn hạt muồng tây
Vụ việc của vợ chồng ông T.C.N. và bà P.T.X. ở Kiên Giang đã gây chấn động lớn khi họ mắc phải tình trạng liệt chân và teo cơ sau khi ăn hạt muồng tây để ngừa tiểu đường.
Câu chuyện này đặt ra câu hỏi: tại sao hạt muồng tây lại có thể gây hại đến sức khỏe của con người?
Toàn bộ cây muồng tây đều chứa độc tố anthraquinone, với nồng độ tập trung cao nhất ở hạt. Nghiên cứu y học cho thấy, chất này có thể gây hại đến cơ bắp và hệ thần kinh, đặc biệt là làm hoại tử và thoái hóa cơ, tổn thương gan, não và gây tử vong. Trường hợp của vợ chồng bà X. càng ngày càng nặng, không chỉ yếu chân tay mà cả hai chân cũng bị liệt và phải sử dụng xe lăn để di chuyển. Kết quả xét nghiệm mẫu máu của Singapore cho thấy họ đã bị nhiễm độc kim loại nặng.
Hạt muồng tây mọc ở đâu
Muồng tây, còn được biết đến với các tên gọi khác như muồng lá khế, cốt khí muồng, cốt khí hạt và muồng hòa, có tên khoa học là Senna occidentalis hay Cassia occidentalis L. Đây là loài cây bụi sống ở vùng nhiệt đới, cao khoảng 1-2 m, thường mọc hoang ven đường từ Bắc vào Nam và cũng được trồng.
Cây muồng tây có chiều cao khoảng 1-2m, lá kép lông chim, gồm 5-8 đôi lá chét hình trái xoan giống lá khế. Cây này khác biệt so với cây muồng trâu có lá to và thường mọc gần bờ nước; cây muồng lá khế có lá nhỏ hơn và thuộc dạng lá kép, có từ 3-5 đôi lá chét, kèm lá kèm.
Hoa của cây muồng tây có màu vàng, tạo thành chùm ở nách lá hoặc đầu cành vào tháng 9. Trái cây có hình dẹp, hẹp, hơi cong, dài 15cm, thắt lại giữa các hạt. Mỗi trái chứa từ 10-20 hạt dẹt, cứng, nhẵn bóng, giống quả đậu và chứa nhiều hạt bên trong (từ 30-40 hạt).
Hạt muồng tây chứa các hợp chất anthraquinone, flavonoid và chất nhầy, cùng với một albumin độc. Trong hạt, có physcion, physcion-l-glucosid, 1,8-dihydroxy-2-methyl anthraquinon và N-methylmorpholin. Trong lá cây, có rất ít oxymethyl anthraquinon. Hoa chứa physcion, emodin và physcion-l-glucosid. Trong rễ, có chrysophanol, physcion, emodin, islamdicin và helminthosporin. Ngoài ra, từ lá cây đã phân lập được 2 flavonoid. Trong hạt còn chứa 36% chất nhầy thuộc loại galactomannon.
Theo y học cổ truyền, hạt cây muồng tây có tác dụng thanh nhiệt, chống viêm, giúp nhuận tràng và dễ tiêu, tuy nhiên, không dùng để điều trị tiểu đường. Mặc dù có dược tính chữa bệnh thông thường, toàn bộ cây muồng tây đều có độc. Do đó, khi sử dụng làm thuốc, nên tham khảo ý kiến từ các chuyên gia y tế. Cần đặc biệt lưu ý rằng cây này không được sử dụng cho phụ nữ mang bầu.
Những lời khuyên hữu ích cho người mắc tiểu đường
Việc điều trị tiểu đường yêu cầu người bệnh thường xuyên kiểm tra mức đường huyết để tránh các biến chứng nguy hiểm, thay vì dùng các bài thuốc dân gian không kiểm soát. Đối với những người mắc tiền tiểu đường, đề nghị thay đổi lối sống để ngăn chặn bệnh tiến triển thành tiểu đường, đặc biệt là tuân thủ chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục.
Người mắc tiểu đường nên ưu tiên sử dụng các loại axit béo không bão hòa từ nguồn thực phẩm như cá hồi, cá ngừ, cá thu, dầu nành, dầu phộng… để tránh rối loạn chuyển hóa và tăng cường cung cấp chất xơ, vitamin và khoáng chất từ rau xanh và trái cây ít ngọt. Tốt nhất là chia nhỏ bữa ăn (5-6 bữa/ngày) để tránh tăng mức đường huyết quá mức sau khi ăn và giảm mức đường huyết một thời gian sau khi không ăn. Hạn chế lượng tinh bột (carbohydrate) trong bữa ăn, tránh sử dụng thực phẩm chứa đường đơn (bánh, kẹo, nước ngọt) và lượng chất béo cần vừa phải. Riêng người bệnh tiểu đường có biến chứng tim mạch nên hạn chế muối và các thực phẩm giàu cholesterol như da, mỡ (trừ mỡ cá), nội tạng động vật, đồ chiên, xào, nướng và đồ ăn nhanh.