Cây Trinh Nữ Hoàng Cung đã không còn xa lạ với chúng ta. Đó là một loại dược liệu phổ biến trong Y học cổ truyền. Được biết đến với khả năng ức chế sự phát triển của các khối u, Trinh Nữ Hoàng Cung ngày càng được sử dụng nhiều hơn để chữa trị các bệnh lý.
Trinh Nữ Hoàng Cung là gì?
Trinh Nữ Hoàng Cung, có tên khoa học là Crinum latifolium L. (họ Amaryllidaceae) và tên thường gọi là náng lá rộng, tỏi lơi lá rộng, tỏi Thái Lan. Cây này có nguồn gốc từ Ấn Độ và được trồng rộng rãi ở khu vực Đông Nam Á và phía Nam Trung Quốc.
Cây Trinh Nữ Hoàng Cung chứa nhiều thành phần hoạt chất như alcaloid (latisolin, latisodin, beladin, ambelin, crinafolin, crinafolidin, lycorin, ep lycorin,…) trong lá và các glucan (glucan A, glucan B) trong thân rễ. Ngoài ra, cây còn chứa các acid amin như phenylamin, leucin, valin, arginin.
Công dụng của Trinh Nữ Hoàng Cung
Ngăn ngừa ung thư
Trong Y học cổ truyền, Trinh Nữ Hoàng Cung được sử dụng để ức chế sự phát triển của khối u, đặc biệt trong ung thư tiền liệt tuyến. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh tác dụng chống khối u của alcaloid crinamine trong dịch chiết lá cây Trinh Nữ Hoàng Cung. Các nghiên cứu thực nghiệm trên động vật đã chứng minh dịch chiết Trinh Nữ Hoàng Cung trồng tại Việt Nam cũng có tác dụng ức chế sự phát triển của các khối u ở chuột.
Tăng cường hệ miễn dịch
Trinh Nữ Hoàng Cung có tác dụng kích thích tăng sinh tế bào T trên hệ miễn dịch của cây Trinh Nữ Hoàng Cung. Các nghiên cứu trên chuột trắng đã chứng minh tế bào lympho T trong máu chuột tăng trưởng nhanh hơn, giúp cơ thể chuột chống lại sự phát triển của tế bào ung thư.
Bảo vệ tế bào thần kinh
Một thử nghiệm trên chuột đã chứng minh Trinh Nữ Hoàng Cung có tác dụng bảo vệ tế bào thần kinh ở mức độ trung bình. Tuy nhiên, để đánh giá chính xác tác dụng này trên con người, cần phải có nhiều nghiên cứu lâm sàng khác.
Chống oxy hóa
Trinh Nữ Hoàng Cung có khả năng loại bỏ gốc oxy hóa, giúp chống lại tác động của gốc peroxyl. Điều này được chứng minh trong một thử nghiệm in vitro với chỉ số đo lường khả năng chống oxy hóa (ORAC) là 1610 ± 150 µmol TE/g.
Chống viêm
Trinh Nữ Hoàng Cung có khả năng chống viêm và kháng khuẩn nhờ vào các hoạt chất như alkaloid, crinamidin, lycorin. Các nghiên cứu trên tế bào và động vật cũng đã chứng minh khả năng điều hòa miễn dịch và chống viêm của Trinh Nữ Hoàng Cung.
Hỗ trợ điều trị mụn nhọt
Nhờ vào khả năng chống oxy hóa và kháng khuẩn, Trinh Nữ Hoàng Cung đã trở thành một nguyên liệu quan trọng trong việc chăm sóc da và điều trị mụn. Tuy nhiên, hiệu quả điều trị có thể khác nhau tuỳ thuộc vào cơ địa và tình trạng da.
Hỗ trợ điều trị bệnh xương khớp
Trinh Nữ Hoàng Cung có hoạt tính chống viêm và chống oxy hóa cao, giúp làm giảm đau xương khớp. Các nghiên cứu đã chứng minh khả năng này của dược liệu này.
Ngăn ngừa u xơ tiền liệt tuyến
Trinh Nữ Hoàng Cung cũng có tác dụng ngăn ngừa u xơ tiền liệt tuyến ở nam giới. Cây này có khả năng ức chế quá trình phân bào và sự phát triển của các khối u.
Hỗ trợ điều trị viêm loét dạ dày, tá tràng
Trinh Nữ Hoàng Cung có khả năng chống viêm và bảo vệ niêm mạc dạ dày và tá tràng. Ngoài ra, dược liệu này còn có tác dụng tiêu diệt vi khuẩn, giúp làm giảm các tác động tiêu cực lên niêm mạc dạ dày và tá tràng.
Điều trị ho, viêm phế quản, viêm họng
Trinh Nữ Hoàng Cung có tác dụng điều trị các bệnh như ho, viêm phế quản. Các hoạt chất như alkaloid, lycorin được cho là có khả năng ức chế sự phát triển của vi khuẩn.
Chống virus và ký sinh trùng
Trinh Nữ Hoàng Cung có tác dụng chống virus và ký sinh trùng. Các hoạt chất trong cây này có khả năng tẩy giun sán và làm bất hoạt virus gây hại.
Các tác dụng của Trinh Nữ Hoàng Cung theo Y học cổ truyền
Từ xưa, nhân dân Ấn Độ đã dùng Trinh Nữ Hoàng Cung để trị thấp khớp, mụn nhọt và áp xe. Theo Y học cổ truyền, Trinh Nữ Hoàng Cung có vị đắng, chát thường được sử dụng trong các bài thuốc chữa ung thư vú, ung thư tử cung và ung thư tuyến tiền liệt.
Liều dùng Trinh Nữ Hoàng Cung
Trinh Nữ Hoàng Cung thường được chế biến bằng cách sắc phối hợp với các vị dược liệu khác trong các bài thuốc Y học cổ truyền. Tùy vào tình trạng bệnh lý, liều lượng và cách dùng Trinh Nữ Hoàng Cung sẽ khác nhau.
Theo kinh nghiệm dân gian, người ta thường lấy 10 – 15g lá Trinh Nữ Hoàng Cung đã phơi khô sắc uống hàng ngày. Ngoài ra, Trinh Nữ Hoàng Cung tươi cũng có thể được giã lấy dịch xoa đắp hoặc nấu nước rửa.
Một số bài thuốc có sử dụng Trinh Nữ Hoàng Cung
Kết hợp Trinh Nữ Hoàng Cung cùng với một số vị dược liệu khác có thể dùng làm thuốc điều trị nhiều loại bệnh bao gồm cả bệnh cấp tính và mạn tính.
Bài thuốc chữa đau khớp, chấn thương tụ máu
- Bài thuốc 1: Đắp nóng một lượng vừa đủ lá Trinh Nữ Hoàng Cung lên vùng bị đau và băng lại bằng vải gạc.
- Bài thuốc 2: Sắc nước tiếp theo: 20g củ Trinh Nữ Hoàng Cung, 20g dây đau xương, 20g huyết giác, 20g lá cối xay, 6g cam thảo dây – mỗi ngày 1 thang.
- Bài thuốc 3: Nướng cho nóng củ Trinh Nữ Hoàng Cung, sau đó đập dập và đắp lên vùng bị đau và băng lại bằng vải gạc.
Bài thuốc chữa ho, viêm phế quản
- Bài thuốc 1: 20g lá Trinh Nữ Hoàng Cung, 20g tang bạch bì, 10g xạ can, 6g cam thảo dây – mỗi ngày 1 thang, sắc nước uống, chia làm 2 – 3 lần uống.
- Bài thuốc 2: 20g lá Trinh Nữ Hoàng Cung, 12g lá bồng bồng, 12g lá táo chua, 6g cam thảo dây – mỗi ngày 1 thang, sắc nước uống, chia làm 2 – 3 lần uống.
Bài thuốc chữa u xơ tuyến tiền liệt
- Bài thuốc 1: 20g lá Trinh Nữ Hoàng Cung – mỗi ngày 1 thang, sắc nước uống, chia làm 2 – 3 lần uống.
- Bài thuốc 2: 20g lá Trinh Nữ Hoàng Cung, 20g hạt mã đề (xa tiền tử), 6g cam thảo dây – mỗi ngày 1 thang, sắc nước uống, chia làm 2 – 3 lần uống.
- Bài thuốc 3: 20g lá Trinh Nữ Hoàng Cung, 20g huyết giác, 12g rễ cỏ xước, 10g dây ruột gà (ba kích sao muối), 6g cam thảo dây – mỗi ngày 1 thang, sắc nước uống, chia làm 2 – 3 lần uống.
Bài thuốc chữa u xơ tử cung
- Bài thuốc 1: 20g lá Trinh Nữ Hoàng Cung – mỗi ngày 1 thang, sắc nước uống, chia làm 2 – 3 lần uống.
- Bài thuốc 2: 20g lá Trinh Nữ Hoàng Cung, 20g hạ khô thảo, 12g rễ cỏ xước, 8g hoàng cầm, 6g cam thảo dây – mỗi ngày 1 thang, sắc nước uống, chia làm 2 – 3 lần uống.
- Bài thuốc 3: 20g lá Trinh Nữ Hoàng Cung, 20g huyết giác, 12g ích mẫu, 20g ngải cứu tươi, 20g lá sen tươi, 6g cam thảo dây – mỗi ngày 1 thang, sắc nước uống, chia làm 2 – 3 lần uống.
- Bài thuốc 4: 20g lá Trinh Nữ Hoàng Cung, 12g lá trắc bách sao đen, 6g cam thảo dây – mỗi ngày 1 thang, sắc nước uống, chia làm 2 – 3 lần uống.
Bài thuốc chữa mụn nhọt
- Bài thuốc 1: Giã nát hoặc nướng chín một lượng vừa đủ lá Trinh Nữ Hoàng Cung, sau đó đắp lên mụn nhọt khi còn nóng.
- Bài thuốc 2: 20g lá Trinh Nữ Hoàng Cung, 20-30g bèo cái từ, 6g cam thảo dây – mỗi ngày 1 thang, sắc nước uống, chia làm 2-3 lần uống.
Bài thuốc chữa dị ứng, mẩn ngứa
- 20g lá Trinh Nữ Hoàng Cung, 20g kim ngân hoa, 12g ké đầu ngựa, 6g cam thảo dây – mỗi ngày 1 thang, sắc nước uống, chia làm 2-3 lần uống.
Bài thuốc điều trị bệnh dạ dày, tá tràng
- Rửa sạch lá Trinh Nữ Hoàng Cung và cắt thành khúc nhỏ.
- Đặt lá cây đã cắt vào nồi và thêm 2 bát nước sạch.
- Đun sôi rồi đun nhỏ lửa cho đến khi thuốc sắc đặc lại còn khoảng nửa bát thì dừng, thu được nước thuốc.
- Chia nước thuốc thành 3 lần uống trong ngày và uống sau khi ăn.
Bài thuốc giảm đau nhức xương
- Rửa sạch lá Trinh Nữ Hoàng Cung và cắt nhỏ.
- Phơi hoặc sấy khô lá cây đã cắt nhỏ.
- Sao nóng dược liệu đã phơi khô rồi đắp lên vùng xương khớp bị đau hoặc vùng da bị bầm dập.
- Sử dụng bài thuốc này trong 2-3 ngày liên tiếp để đạt được hiệu quả giảm đau nhức xương.
Lưu ý khi sử dụng Trinh Nữ Hoàng Cung
Để sử dụng Trinh Nữ Hoàng Cung một cách an toàn và tránh các tác dụng không mong muốn, hãy tham khảo các lưu ý sau:
- Đối tượng không nên sử dụng: phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú, trẻ em dưới 6 tuổi, người suy gan, suy thận.
- Cần phân biệt Trinh Nữ Hoàng Cung với cây náng hoa trắng và cây lan huệ, do có ngoại hình giống nhau nên dễ bị nhầm lẫn.
- Tham khảo ý kiến của thầy thuốc trước khi sử dụng, đặc biệt là khi bạn đang sử dụng các loại thuốc Tây khác.
- Nên uống lá Trinh Nữ Hoàng Cung sau khi đã ăn no.
- Không nên ăn rau muống và đậu xanh khi đang dùng Trinh Nữ Hoàng Cung để tránh ngộ độc hoặc nôn mửa.
- Không nên tự ý thay đổi liều lượng của bài thuốc để tránh việc quá liều hoặc không đạt hiệu quả điều trị.
Hy vọng những thông tin trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về các tác dụng và cách sử dụng Trinh Nữ Hoàng Cung. Tuy nhiên, để tối ưu hiệu quả điều trị và hạn chế các tác dụng không mong muốn, hãy tham khảo ý kiến của các chuyên gia y tế và tuân thủ liều lượng khi dùng.
