Cây mật gấu, còn được gọi là cây lá đắng hay mật gấu nam (Gymnanthemum Amygdalinum), là một loài cây thuộc họ cúc. Cây mọc nhiều ở các quốc gia vùng châu Á như Trung Quốc, Ấn Độ, và Nepal. Tại Việt Nam, cây mật gấu thường được tìm thấy ở các tỉnh vùng núi phía Bắc, nơi có địa hình đồi núi cao và khí hậu mát mẻ. Cây cũng có một số lượng nhỏ mọc rải rác ở tỉnh Lâm Đồng và một số tỉnh khác tại miền Nam.
Cây mật gấu mọc theo từng bụi, thân thảo mềm, thường cao từ 2 – 5m. Lá cây màu xanh lục hình bầu dục, có mép lá hình răng cưa nhỏ, dài khoảng 20cm và có vị đắng. Hoa mật gấu màu vàng nhạt, thường nở từ tháng 2 đến tháng 4 hàng năm. Quả mật gấu sẽ chín vào tháng 5 đến tháng 6. Cây mật gấu được thu hái quanh năm khi đã trưởng thành, không thu hoạch những cây còn non hay quá già.
Tác dụng của cây mật gấu
Cây mật gấu có nhiều tác dụng dược lý hữu ích cho sức khỏe:
- Điều trị bệnh về đường ruột: cây mật gấu giúp cải thiện các bệnh tiêu chảy, kiết lỵ nhờ tác dụng giải độc, thanh nhiệt, tiêu viêm của thân và rễ của cây.
- Phòng ngừa các bệnh ung thư: mật gấu chứa các chất như beta sitosterol, ursolic acid, glucoside,… giúp ngăn ngừa sự tăng sinh và phát triển của các tế bào ác tính, nhất là ung thư vú và ung thư dạ dày.
- Khắc phục tình trạng viêm dạ dày, nhiễm giun sán hoặc đau bụng: lá và vỏ rễ cây được chế biến thành vị thuốc để đẩy lùi các triệu chứng này.
- Điều trị bệnh lý tim mạch: cây mật gấu chứa nhiều axit béo linoleic và được ứng dụng để điều trị bệnh lý tim mạch.
- Chống oxy hóa: cây mật gấu chứa các chất chống oxy hóa như saponin, tannin, flavonoid,… giúp giảm thiểu hàm lượng cholesterol xấu trong máu và loại bỏ các gốc tự do, từ đó kiểm soát các bệnh lý mạn tính.
- Hạ huyết áp: cây mật gấu giúp hạ huyết áp cao nhờ thành phần kali trong lá cây.
- Cải thiện tâm trạng và căng thẳng: các chất như flavonoid, fiterpene, glucosides và lacton andrographolide có tác dụng cải thiện tâm trạng, cảm giác lo lắng, căng thẳng của người bệnh.
- Hỗ trợ điều trị các bệnh xương khớp: cây mật gấu có tác dụng giảm đau và giảm viêm cho các bệnh xương khớp.
Những lưu ý quan trọng khi dùng cây mật gấu
Dù có nhiều lợi ích cho sức khỏe, việc sử dụng cây mật gấu cũng cần tuân thủ một số lưu ý sau:
- Dùng cây mật gấu theo chỉ định của bác sĩ và đừng bỏ ngang thuốc Tây đang dùng.
- Hạn chế sử dụng cây mật gấu trong thời gian dài vì có thể gây tác dụng phụ và tương tác với các loại thuốc khác.
- Không nên dùng cây mật gấu nếu bạn đang điều trị bệnh tăng huyết áp hoặc có huyết áp thấp.
- Phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú nên tránh dùng cây mật gấu vì an toàn cho cả mẹ và em bé.
Hiện chưa có báo cáo về các tác dụng phụ nghiêm trọng khi sử dụng cây mật gấu. Tuy nhiên, nếu bạn có bất kỳ triệu chứng bất thường nào sau khi sử dụng cây mật gấu, hãy ngừng sử dụng và theo dõi sức khỏe.
