Xạ đen là một loại cây thuốc quý, với khả năng phòng chống bệnh ung thư và hỗ trợ điều trị nhiều bệnh lý khác. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về cây xạ đen và các ứng dụng của nó trong điều trị.
Xạ đen là cây gì?
Trước khi tìm hiểu về cây xạ đen trị bệnh gì, hãy cùng tìm hiểu về cây xạ đen và tại sao đã từ lâu nó được sử dụng để chữa trị nhiều loại bệnh cả trong Đông y và Tây y.
Xạ đen (tên khoa học là Celastrus hindsii Benth) còn được gọi là bạch vạn hoa, cây bách giải, cây dây gối… Đây là một loại cây leo có thân gỗ tròn, dài từ 3-10m. Cây xạ đen non có màu xám nhạt, không lông. Khi cây trưởng thành, màu sẽ chuyển sang nâu và có lông; sau đó, chuyển sang màu xanh dần dần.
Cây xạ đen thường mọc hoang ở nhiều vùng rừng, đồi núi của nước ta như Ninh Bình, Hòa Bình, Thừa Thiên Huế… Cây xạ đen chứa các chất hóa học như Polyphenol (bao gồm axit lithospermic, axit rosmarinic, axit lithospermic B, kaempferol 3-rutinoside và rutin), Triterpene và Sesquiterpene (bao gồm các hợp chất như 1b, 6a, estar agarofuran sesquiterpene, loranthol, emarginatine E, lupenone, axit glucosyringic), và nhóm hợp chất khác bao gồm axit amin, tanin, flavonoid…
Cây xạ đen trị bệnh gì?
Nhiều nghiên cứu đã chứng minh công dụng của xạ đen và đưa cây này vào danh sách các dược liệu phổ biến trong Đông y lẫn Tây y. Dưới đây là một số tác dụng chữa bệnh mà xạ đen mang lại:
Bệnh khối u, ung thư
Cây xạ đen được sử dụng để điều trị ung thư hiệu quả, đặc biệt là ung thư ruột kết, đại trực tràng, cổ tử cung, buồng trứng… Công dụng điều trị khối u và ung thư của xạ đen là nhờ vào thành phần chứa maytenfolone A, flavonoid, quinone, saponin. Những hợp chất này có khả năng đào thải và ức chế tế bào ung thư:
- Flavonoid: Chất này chậm lại quá trình oxy hóa của tế bào gốc tự do, từ đó giúp bảo vệ cơ thể chống lại tác nhân gây bệnh ung thư cùng tổn thương do bức xạ gây ra.
- Quinone: Hợp chất này làm cho tế bào ung thư dễ dàng bị đào thải ra khỏi cơ thể.
- Saponin: Saponin giúp ức chế sự phát triển của tế bào ung thư và tái tạo cấu trúc của các tế bào bị tổn thương, ngăn ngừa sự lan tỏa của khối u ác tính.
Các bệnh về gan
Cây xạ đen có khả năng kháng virus gây bệnh viêm gan như viêm gan B, A, C… Ngoài ra, cây còn giúp ức chế quá trình lipid, điều trị bệnh gan nhiễm mỡ và giảm triệu chứng viêm gan mãn tính tiến triển thành xơ gan.
Chứng mất ngủ, suy nhược thần kinh
Cây xạ đen có tác dụng giúp cơ thể thanh nhiệt, giải độc, từ đó chữa chứng mất ngủ và suy nhược thần kinh. Sau khi sử dụng bài thuốc từ cây xạ đen, các triệu chứng như hoa mắt, chóng mặt sẽ được cải thiện đáng kể. Cây xạ đen còn giúp tăng cường vận chuyển máu đến não và giúp phòng ngừa tai biến mạch máu não.
Chữa mụn nhọt, lở loét trên da
Nhờ tính kháng khuẩn, kháng virus và tính hàn, cây xạ đen có tác dụng hỗ trợ chữa mụn nhọt và lở loét da. Cây có khả năng giảm ngứa và giúp vết thương mau lành.
Tăng cường sức đề kháng
Xạ đen là dược liệu được sử dụng phổ biến trong các bài thuốc dân gian chữa bệnh về cột sống, xương khớp và các bệnh như thoái hóa cột sống, đau thần kinh tọa, thoát vị đĩa đệm, viêm khớp dạng thấp… Ngoài ra, cây xạ đen còn có tác dụng ổn định đường huyết và huyết áp, ngăn ngừa xơ vữa động mạch, điều hòa và lưu thông khí huyết, giúp tăng cường sức đề kháng cho người cao tuổi.
Nhận diện và sử dụng cây xạ đen
Để cây xạ đen phát huy hiệu quả tối đa, điều quan trọng nhất là phải sử dụng đúng loại cây xạ đen thật. Một số lưu ý khi nhận diện cây xạ đen:
-
Với cây tươi:
- Xạ đen: Lá non dày, có màu tím, có răng cưa; lá lớn trưởng thành màu xanh đậm, thân cây màu sẫm.
- Xạ vàng: Lá non mỏng, không có màu tím và răng cưa.
-
Với cây đã phơi khô:
- Xạ đen: Lá có mùi thơm nhẹ, không giòn, vụn nát; thân màu đen, thơm.
- Xạ vàng: Lá dễ vụn nát, phơi khô thường bị giòn; thân trắng nhạt, không mùi.
Hướng dẫn bài thuốc từ cây xạ đen
Dưới đây là một số bài thuốc từ cây xạ đen để chữa trị một số vấn đề sức khỏe:
Bài thuốc tốt cho gan
- Nguyên liệu: 50g thân và lá xạ đen, 10g mật nhân và 30g cà gai leo.
- Cách làm: Nấu tất cả nguyên liệu với 2 lít nước, cho nước sôi trong 15 phút rồi tắt bếp. Lọc lấy phần nước chia thành nhiều phần để uống trong ngày.
Bài thuốc tăng cường sức khỏe và phòng ngừa bệnh
- Nguyên liệu: 70g lá và thân xạ đen, 1.5 lít nước.
- Cách làm: Nấu lá và thân xạ đen cùng với nước trong 15 phút. Rồi giảm lửa và để nước nguội trong vòng 20 phút. Uống nước này thay nước lọc trong ngày.
Bài thuốc hỗ trợ sức khỏe cho người bị ung thư
- Nguyên liệu: 40g xạ đen, 30g bạch hoa xà và 20g bán chi liên, 1.5 lít nước.
- Cách làm: Nấu các nguyên liệu với nước cho đến khi nước chỉ còn 600ml. Chắt lấy nước và để nguội. Dùng nước này trong ngày.
Bài thuốc cầm máu, trị mụn nhọt
- Cách sử dụng: Sát trùng vết thương sạch sẽ, sau đó giã nát 3-5 lá xạ đen tươi và đắp lên vết thương, băng lại.
Lưu ý khi sử dụng cây xạ đen
- Không lạm dụng cây xạ đen để tránh gặp tình trạng tụt huyết áp, hoa mắt và chóng mặt.
- Chỉ nấu/hãm nước từ xạ đen với lượng vừa đủ và nên dùng hết trong ngày. Không để qua đêm vì có thể gây đau bụng và tiêu chảy.
- Xạ đen có thể gây buồn ngủ, do đó tránh sử dụng trong ban ngày.
- Cần thận trọng khi sử dụng cây xạ đen với người bị bệnh thận, tốt nhất là không dùng vì có thể gây suy thận.
- Không tăng/giảm liều lượng hoặc kết hợp với các loại thuốc khác nếu không có chỉ định từ bác sĩ/thầy thuốc.
- Phụ nữ mang thai, đang cho con bú và trẻ nhỏ dưới 5 tuổi không nên sử dụng cây xạ đen trị bệnh. Chỉ sử dụng khi được hướng dẫn bởi bác sĩ.
- Cà pháo, đậu xanh, măng chua, rau muống… có thể làm giảm tác dụng của cây xạ đen. Tránh tiêu thụ những thực phẩm này khi uống cây xạ đen.
- Nếu đang sử dụng thuốc Tây y, hãy nhớ giữ khoảng cách ít nhất 30 phút giữa việc uống thuốc Tây và bài thuốc từ cây xạ đen để tránh tương tác thuốc.
Tóm lại, cây xạ đen mang lại nhiều lợi ích trong hỗ trợ điều trị nhiều bệnh lý khác nhau. Tuy nhiên, luôn tham khảo bác sĩ/thầy thuốc trước khi sử dụng để đạt hiệu quả tốt nhất.
Đọc thêm: tieucanhdep
