Cỏ máu, hay còn được biết đến với tên gọi huyết đằng, là một loại cây thảo dược có nguồn gốc từ khu vực nhiệt đới, được sử dụng trong Y học dân gian nhờ vào những lợi ích sức khỏe mà nó mang lại. Tuy nhiên, giống như bất kỳ loại thảo dược nào khác, không phải ai cũng nên sử dụng cây cỏ máu. Vậy câu hỏi là “Những ai không nên uống cỏ máu?” và bài viết dưới đây sẽ giải đáp cho câu hỏi này.
Tổng quan về cây cỏ máu
Cây cỏ máu, hay còn được gọi bằng nhiều tên khác nhau như huyết đằng, kê huyết đằng, cây huyết rồng, đại hoàng đằng, hồng đăng,… thuộc họ Huyết đằng (Sargentodoxaceae). Đây là một loại cây dây leo lớn, có thân gỗ. Thân cây có kích thước lên đến 10m, đường kính 3 – 4cm, hình trụ tròn hoặc hơi dẹt, được phủ bởi một lớp vỏ màu nâu nhạt và có sự thô ráp. Cây cỏ máu được gọi là cỏ máu vì khi thân cây bị cắt đôi, sẽ có nhựa màu đỏ chảy ra giống như màu của máu.
Lá của cây cỏ máu có dạng lá kép, gồm 3 – 9 lá chét hình trứng. Mặt trên của lá có bề mặt nhẵn bóng, màu xanh đậm, trong khi mặt dưới màu nhạt hơn.
Hoa của cây cỏ máu nảy ra từ kẽ lá, có cuống nhỏ và được phủ bởi lông mịn. Chúng mọc thành chùm và có màu tím. Cây cỏ máu thường cho quả vào tháng 9 đến tháng 10 hàng năm. Quả có hình dạng trứng hoặc lưỡi liềm, dài khoảng 7cm, được bao phủ bởi lớp lông nhung và chứa 3 – 5 hạt.
Cây cỏ máu phổ biến tại Việt Nam và cũng được tìm thấy ở một số quốc gia khác như Trung Quốc và Lào. Ở Việt Nam, cây cỏ máu thường mọc ở các vùng núi có độ cao trên 850m, có thể thấy mọc trong rừng hoặc ven bờ sông, suối.
Cây cỏ máu có tác dụng gì?
Cây cỏ máu đã thu hút sự tò mò của nhiều người về tác dụng của nó. Theo các chuyên gia, cây cỏ máu là một loại thuốc kê huyết đằng được sử dụng phổ biến trong Y học Cổ truyền. Tuy tác dụng của cây cỏ máu phụ thuộc vào thành phần hóa học bên trong cây, gồm:
- Thân cây chứa các hoạt chất như Beta Sitosterol, Daucosterol, 5-Alpha-Stigmastan-3-Beta, 9-Methoxy Coumestrol, Milletol, Medicagol, Epicatechin, nhựa, 4-tetrahydroxy chalcone, Protocatechuic acid, Licochalcone, Friedelan-3-Alpha-Ol,…
- Rễ, vỏ và hạt cây cỏ máu chứa chất nhựa, Glucozit, Tanin và một số hợp chất khác.
Theo các tài liệu y học cổ như Đông Dược Học Thiết Yếu và Trung Dược Học, cây cỏ máu có tính ấm, mùi thơm nhẹ, vị đắng và hậu ngọt. Công dụng của cây cỏ máu theo Y học Cổ truyền bao gồm:
- Cải thiện lưu thông máu, tăng cường huyết lưu, kích thích hoạt động cơ thể, cân bằng nội tiết và tăng cường sức khỏe xương gân.
- Được sử dụng để điều trị thiếu máu, suy nhược cơ thể, mệt mỏi, chóng mặt, đau lưng, đau gối, kinh nguyệt không đều, thiếu máu não, suy nhược cơ thể, đau dạ dày và da xấu.
Ngoài ra, theo Y học hiện đại, đã có một số nghiên cứu cho thấy cây cỏ máu có tác dụng như sau:
- Chiết xuất từ cây cỏ máu đã giảm tình trạng viêm nhiễm gây ra bởi formaldehyde trên chuột.
- Cây cỏ máu thúc đẩy chuyển hóa phosphate tại thận và tử cung của chuột trong một nghiên cứu trên động vật.
- Nước sắc từ cây cỏ máu đã giảm chỉ số huyết áp và ức chế cơ tim trên động vật thử nghiệm.
- Các nghiên cứu trên chuột nhắt cho thấy tiêm dịch chiết xuất từ cây cỏ máu vào màng bụng giúp giảm đau và làm an thần.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng liều lượng sử dụng cây cỏ máu nên tuân thủ theo hướng dẫn của chuyên gia. Sử dụng cây cỏ máu trong liều lượng cao có thể gây nguy hiểm và độc hại, như đã được chứng minh trong nghiên cứu trên động vật với liều lượng 4.25g/kg sẽ gây chết.
Cách sử dụng cây cỏ máu
Phần của cây cỏ máu được sử dụng trong y học là thân cây (dạng dây leo).
Thân cây cỏ máu được thu hoạch quanh năm, nhưng thường tập trung vào tháng 8 đến tháng 10. Người ta thường chọn những thân cây có vỏ màu vàng, bề mặt mịn, cứng và tươi tắn để thu hoạch.
Hiện nay, có hai phương pháp chế biến dược liệu từ cây cỏ máu như sau:
- Dạng tươi: Sau khi thu hoạch, thân cây cỏ máu được rửa sạch, sau đó cắt thành những miếng mỏng và có thể sử dụng ngay.
- Dạng khô: Trước khi phơi khô, thân cây cỏ máu được ngâm trong nước. Thân nhỏ ngâm trong 1 – 2 giờ, trong khi thân to ngâm trong 3 ngày liên tiếp. Sau đó, thân cây được vớt ra và rửa sạch, sau đó cắt thành miếng mỏng. Cuối cùng, dùng phơi nắng hoặc sấy khô.
Dược liệu từ cây cỏ máu không được bảo quản tốt và rất dễ bị nấm mốc xâm nhập gây hỏng. Do đó, nó cần được bảo quản ở nơi khô ráo và mát mẻ, trong điều kiện nhiệt độ phòng. Trong mùa đông hoặc trong mùa mưa khi độ ẩm không khí cao, nên phơi khô hoặc sấy cây cỏ máu để bảo quản lâu hơn.
Những ai không nên uống cỏ máu?
Dù cây cỏ máu có nhiều tác dụng khá hữu ích, nhưng cũng có một số trường hợp nên hạn chế hoặc không nên sử dụng nó. Vậy những ai không nên uống cỏ máu? Dưới đây là một số trường hợp mà bạn không nên uống cây cỏ máu:
- Cây cỏ máu không an toàn cho phụ nữ mang thai do có thể gây động thai, do đó, phụ nữ mang thai không nên sử dụng.
- Trẻ em và những người có cơ địa dị ứng hoặc quá mẫn cảm với thành phần của cây cỏ máu cũng không nên sử dụng.
- Khi sử dụng cây cỏ máu dạng khô, cần đảm bảo dược liệu không bị pha lẫn với tạp chất hoặc cây cỏ khác. Dược liệu cỏ máu phơi khô bị ẩm, mốc hoặc đổi màu không nên sử dụng để tránh nguy cơ gây ngộ độc.
- Vì cây cỏ máu có tính ấm, người có cơ thể nhiệt cần thận trọng khi sử dụng, vì việc sử dụng quá nhiều có thể gây táo bón và khô họng.
- Người bệnh cần tuân thủ đúng liều lượng được hướng dẫn cho từng loại bệnh cụ thể khi sử dụng cây cỏ máu.
Những trường hợp trên chỉ là một số ví dụ phổ biến và luôn tốt nhất khi bạn được tư vấn bởi một chuyên gia y tế trước khi sử dụng cây cỏ máu hoặc bất kỳ sản phẩm nào có chứa nó.
Vậy để trả lời cho câu hỏi “Những ai không nên uống cỏ máu?”. Tóm lại, cây cỏ máu có nhiều tác dụng và ứng dụng trong y học. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng có một số nhóm người không nên sử dụng cây cỏ máu như phụ nữ có thai, trẻ em hay những người có cơ địa dị ứng với thành phần của cây,… Ngoài ra, khi sử dụng cây cỏ máu dạng khô, cần đảm bảo dược liệu không bị pha lẫn với tạp chất và cây cỏ khác. Việc sử dụng dược liệu cỏ máu phơi khô bị ẩm, mốc hoặc đổi màu cũng không nên được thực hiện, vì có nguy cơ gây ngộ độc.
Nếu bạn thuộc nhóm người nêu trên hoặc có bất kỳ lo ngại nào, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia y tế trước khi sử dụng cây cỏ máu để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong quá trình sử dụng.
Discreet hyperlink: tieucanhdep
