Cây khúc khắc, còn được gọi là thổ phục linh, cẩm cù, cây linh phạn đoán, cây kim cang,… là một loại cây có tên khoa học Smilax glabra Roxb. Với chiều dài lên đến 4-5m và có thể lên đến 10m, cây khúc khắc là một loại thân leo đẹp mắt. Hoa của cây mọc thành từng tán vào tháng 5 hoặc tháng 6, và kết trái vào tháng 7 đến tháng 10. Rễ của cây, hay còn gọi là củ khúc khắc, được sử dụng nhiều trong bài thuốc Đông y.
Cách bào chế củ khúc khắc
Sau khi thu hoạch, củ khúc khắc sẽ được làm sạch và loại bỏ các rễ con ở xung quanh. Củ có thể được phơi hoặc sấy khô, hoặc cũng có thể được ngâm trong nước nóng và thái thành từng lát mỏng và phơi khô. Một cách khác là ủ củ trong khoảng 3 ngày để làm mềm rồi thái ra thành từng lát mỏng, sau đó phơi ở ngoài nắng hoặc sấy khô.
Những lợi ích nổi bật của củ khúc khắc
Theo nghiên cứu, củ khúc khắc có nhiều công dụng đặc biệt:
1. Tác dụng dược lý
- Astilbin có thể làm giảm hàm lượng axit uric trong máu.
- Các chất catalase có thể giảm stress và sự oxy hóa do axit uric tăng cao.
- Củ khúc khắc cải thiện chứng viêm và tình trạng stress oxy hóa thận.
- Flavonoid của cây có khả năng chống lại quá trình oxy hóa và viêm tự nhiên.
- Glycoprotein có thể kháng virus và chống tình trạng tăng sinh.
- Dịch chiết cồn có hiệu quả chống lại tình trạng dị ứng mạnh.
- Củ khúc khắc có thể kích thích quá trình tiêu hóa.
2. Tác dụng theo Đông y
Theo các thầy thuốc Đông y, củ khúc khắc có tính vị hơi ngọt, nhạt và hơi chát. Củ có tác dụng thanh nhiệt và trừ thấp, giúp giải độc cơ thể và điều trị đau nhức xương khớp, tiêu chảy, vảy nến và chứng đau thần kinh tọa.
Những lưu ý cần rõ khi sử dụng củ khúc khắc
- Hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng củ khúc khắc.
- Người bị can thận âm hư, phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú cần thận trọng.
- Người bị dị ứng với bất kỳ hoạt chất nào trong củ khúc khắc không nên sử dụng.
- Người có bệnh lý hoặc rối loạn cần sự đồng ý của bác sĩ.
Một số bài thuốc sử dụng củ khúc khắc
Củ khúc khắc được sử dụng trong nhiều bài thuốc Đông y:
1. Chữa bệnh vảy nến
- 80g hạ khô thảo nam.
- 40g khúc khắc.
Chế thuốc bằng cách sắc hai loại dược liệu này với 500ml nước ở nhiệt độ 150°C trong 3 tiếng cho đến khi còn 300ml. Dùng 3-4 phần trong ngày.
2. Chữa chứng phong thấp, xương khớp
Bài thuốc 1:
- 20g củ khúc khắc.
- 12g tục đoạn – dây đau xương – cốt toái bổ – cẩu tích.
Chế thuốc bằng cách sắc tất cả các dược liệu với nước và chia làm 3 phần dùng trong ngày.
Bài thuốc 2:
- 20g thân rễ khúc khắc.
- 16g hy thiêm – cỏ nhọ nồi.
- 12g ngưu tất – ngải cứu – thương nhĩ tử.
Chế thuốc bằng cách sắc tất cả các dược liệu với nước và chia làm 3 phần dùng trong ngày.
3. Chữa chứng đau thần kinh tọa
- 30g thân rễ khúc khắc.
- 20g khoan cân đằng.
- 20g ngưu tất nam.
- 20g tầm gửi dâu.
- 10g cốt toái bổ.
Chế thuốc bằng cách sắc tất cả các dược liệu với nước và chia làm 3 phần dùng trong ngày.
Tuy củ khúc khắc có nhiều lợi ích, bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng. Hãy sử dụng đúng liều lượng và cách thức sử dụng để đạt hiệu quả tốt nhất. Để biết thêm thông tin, hãy truy cập tieucanhdep.